شمال نیوز: محمد سفری - چند وقتی است که سریال "پایتخت 3" به مهم‌ترین بحث در رسانه‌های محلی و حتی کشوری تبدیل شده است. این سریال موافقین و همچنین مخالفین سرسختی دارد که این دو گروه به شدت به جان هم افتاده‌اند و از بیان هیچگونه توهین و افتراء هم مضایقه نمی‌کنند. شب و روز به هم می‌تازند تا حقانیت تفکر خود را ثابت کنند. مخالفین می گویند این سریال فرهنگ مازندرانی را نشان رفته و با استهزاء لهجه مازندرانی و ساده لوح انگاری مردم مازندران -که حتی در کارهایشان تفاوت بین صداقت و حماقت هم مشخص نیست- سعی دارد به هر نحوی شده مخاطب خود را بخنداند و البته با تابلوهایی نظیر احترام به بزرگتران سعی در توجیه کار خود دارد. موافقین هم می‌گویند این سریال نشانه‌ی یک طنز قوی است که با زبان ساده و با استفاده از آدم‌های معمولی سعی دارد کم و کاستی‌ها را نشان دهد و مفاهیمی همچون صداقت، همدلی، احترام و ... را منتقل کند.

من صاحب‌نظر در عرصه سینما نیستم چون نه تحصیلاتش را دارم و نه فعالیتی در این زمینه انجام داده‌ام. بنابراین نمی‌توانم در مورد مسائل فنی و تخصصی این سریال اظهار نظر کنم –کمااینکه اصلا هیچ قسمت از این سریال را به طور کامل ندیده‌ام- اما با مشاهده بازخورد این سریال در جامعه به جرات می‌توانم بگویم مجموعه پایتخت، سریال سالمی نبود.

نقطه اتکاء تمامی حامیان این سریال این است که هیچ تمسخری به قوم مازندرانی نشده و حتی نقاط قوت بسیاری از جمله شناساندن موسیقی، نقاط دیدنی و جذاب مازندران به تمامی ایرانیان داشته، اما نکته‌ای که از آن به شدت مغفولند، انعکاس رفتاری کاراکترهای این سریال در اجتماع است.

شاید نفس ساخت یک سریال در مورد یک قومیت آنچنان شنیع و زشت نباشد، اما تا وقتی فرهنگ دیدن آن وجود نداشته باشد، ساخت آن دارای عوارض بسیاری خواهد بود. مثالی می‌زنم تا این موضوع کاملا قابل درک باشد. یکی از اقوام ما در تهران زندگی می‌کند. فرزندی در مقطع ابتدایی دارند. این کودک هر سال پس از تعطیلات عید غصه‌اش می‌گیرد که مجبور است به مدرسه برود. از بس از طرف دوستانش مسخره می‌شود و به سبک بازیگران این سریال دستش می‌اندازند. این کودک آنقدر آزار می‌بیند که به وضوح از مازندرانی بودن خودش شرمنده است و دوست داشت مازندرانی نمی‌بود.

این یک نمونه از پیامدهایی است که تا آن را ندیده باشید قابل درک نیست. برخی از طرفداران این سریال می‌گویند هر زمانی که یک سریال خوب ساخته می‌شود یک‌سری افراد پیدا می‌شوند که بی‌دلیل با آن مقابله کنند. اصلا این دیدگاه را قبول ندارم. سوال من اینجاست آیا نمی‌شود سریال خوبی ساخت که هیچ اعتراضی از بطن جامعه بوجود نیاید؟ اعتراضی که نسبت به سریال پایتخت بوجود آمد از بطن جامعه بود. این مسئله‌ی بسیار مهمی است. اعتراضی که بدون سازمان‌دهی نهادی خاص و از بطن جامعه بربیاید، نمی‌تواند بی‌دلیل باشد. بنابراین نمی‌شود به سادگی از کنار  آن گذشت.

اما مسئله مهم‌تر این است که این سریال چه چیزی به ما داد و چه چیزی از ما گرفت. فارغ از اینکه آیا این سریال مجموعه‌ای موفق بود یا خیر، همین که این سریال موجب توهین‌ها و اهانت‌ها و دلخوری‌های بسیار در سطوح مختلف جامعه شده است، این سوال بوجود می‌آید که نکات مثبت این سریال بیشتر است یا نکات منفی؟ دست آوردهایش بیشتر بود یا ایجاد تفرقه‌هایش؟ آیا همین نمی‌تواند دلیل قانع کننده‌ای باشد برای اینکه بگوییم پایتخت، سریال سالمی نبود؟

آیا صدا و سیما با این همه کبکبه و دبدبه نمی‌تواند سیاست بهتری اتخاذ کند که همه‌ی مخاطبانش را راضی نگاه دارد؟ البته من از صدا و سیمایی که از برنا‌مه‌ی کودکش گرفته تا مهم‌ترین برنامه‌هایش را به تبلیغات و جذب آگهی اختصاص می‌دهد و فقط به فکر کسب درآمد است انتظاری بیش از این ندارم، اما از رسانه‌های مازندرانی انتظار دارم با تعمق بیشتری در مورد این مسئله اظهار نظر کنند. گاهی یادداشت‌های منتشر شده در رسانه‌های گروهی بیش از آنکه از روی انصاف باشد، شبیه انتقام گیری‌های سیاسی و بازی‌های جناحی و انتقاد از افراد و شخصیت‌های خاص است تا تمجید یا انتقاد از یک سریال تلویزیونی.

در نهایت می‌خواهم بگویم لطفا این یکسویه نگری‌ها را کنار بگذارید. چه آنهایی که حنجره پاره کرده‌اند و داد ستمگری بر قوم مازندران را علم کرده‌ و حکم بر اعدام سازندگان این سریال داده‌اند، و چه آنها که مقام عوامل این سریال را به عرش برده‌اند و می‌خواهند دست آنها را ببوسند و حتی تندیس این بازیگران را در میادین شهر نصب کنند(!)، از نظر ماهیتی هیچ فرقی با هم ندارند. هر دو دیدگاه به یک اندازه قبیح است. این رفتارهای مذموم و ناپسند و این افراط و تفریط‌ها هست که فرهنگ مازندرانی را پایین می‌آورد. این تخطئه و تخریب‌ها است که به فرهنگ مازندرانی صدمه می‌زند. اگر کسی اعتراضی دارد باید شنیده شود همینطور کسی که آن سریال را می‌پسندد این حق را دارد که نظر خود را ابراز کند، اما با ادب و احترام. واکنش‌ها هم باید محترمانه باشد. این زنده‌باد و مرده‌بادها هنوز از سر ما دست برنداشته است. این رفتارهای مذموم و ناپسند را از خود بروز می‌دهیم و بعد ادعا داریم فرهنگمان را یک سریال مخدوش ساخت؟! اغیار هرچه بگویند و هرچه بسازند –چه مثبت و چه منفی- دلیل نمی‌شود اینچنین به جان هم بیفتیم و در میانمان بلوا بشود. متاسفانه این افراط و تفریط‌ها است که شان مازندرانی را پایین می‌آورد و این بسیار از ماهیت فرهنگ مازندرانی به دور است.